Kayıtlı İstihdamı Teşvik Eğitiminde, Proje eğitim Kilit Uzmanı Geoff Fieldhouse , aşağıda üç ana başlık altında toplamış olduğu kayıt dışılığı azaltma çalışmaları ile ilgili olarak Avrupa Birliği ülkelerindeki en iyi uygulamalar olup Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin uygulaması gereken eylemler olarak algılanmamalıdır demiş olsa da bu eğitimler KİTUP projesi kapsamından Türkiye’nin onsekiz ayrı vilayetinde yapılacaktır.
İŞVERENE ODAKLANMA
1. Çalışan işe başlamadan bir gün önce, işverenin sosyal sigorta kurumunu, işe alım konusunda elektronik olarak bilgilendirmesi zorunluluğunu getirmek
2. İnşaat işçileri için zorunlu Fotoğraflı Kimlik kartı uygulaması getirmek
3. Sistemde kayıtlı olmayı teşvik etmek için Sosyal Sigorta Primlerini azaltmak
4. İş kurma ve kayıt olma süreçlerini sadeleştirmek – örn: Portekiz’de, “mahallinde şirket kaydı’, şirket kurma ve vergi&sosyal sigortaya kayıt için tek bir form kullanmaktadır – 2010 yılında bu işlemler ortalama 37 dakika sürmüştür.
5. Sosyal sigorta kurumu ile işbirliğine giren düşük riskli şirketlerin yükümlülüklerini azaltmak
6. Kamu ihale protokollerinin - ihaleye teklif verecek olan yüklenicilerin uyması gereken istihdam standartlarının getirilmesi
7.Geçici işçilerini sisteme sokan işverenler için vergi avantajları getirmek
8. ‘İş çavuşları’ veya gündelik işçi tedarik edenler için bir lisans sistemi getirmek
9. Sistemde kalmayan işverenler için, ağır cezaları olan sosyal sigorta primlerine yönelik bir kereliğine uygulanacak iyi planlanmış affın getirilmesi ve af sonrası sert teftişlerin yapılması
10. İşverenler için beyanname/istihdam kayıtlarının elektronik olarak teslimi
MÜFETTİŞE ODAKLANMA
11. Riskli işverenleri tespit etmek üzere sosyal sigorta sistemlerine Uyum Risk Yönetimi Sistemlerinin getirmek ve uyumu özendirmek için alınacak önlemlere karar vermede bu sistemleri yönetsel bir araç olarak kullanmak
12. Riskli sektörler için (tarım, temizlik, inşaat) ‘uyum göstergeleri’ belirlemek
13. Tarıma odaklanma (üzüm, portakal hasadı) ve tarımsal kuralların kullanılması – x hektarlık alan için gereken xx sayıda işçi
14 . Verilerin doğru eşleştirilmesi ve farklı kamu kurum ve kuruluşları arasında istihbarat paylaşımı konusunda bilgi teknolojilerine odaklanmak
15. Yüksek riskli şirketler üzerinde yapılacak teftiş yüküne odaklanmak
16. Sosyal Sigorta Primlerini, maaşlar üzerindeki vergileri ve belediyenin tahsil ettiği vergilerin eş zamanlı olarak denetlenmesi
17. Riskli işverenlere ve riskli sektörlere odaklanmak amacıyla, Sosyal sigorta müfettişleri/gelir idaresi müfettişleri/iş müfettişlerinden oluşan özel kontrol birimleri/Görev Güçleri/ Ortak Soruşturma Birimleri kurmak
18. Ülke çapında tüm müfettişlerin yüksek riskli sanayi kollarında teftiş yapmak istemesi halinde ‘Ortak Çalışma Günleri’ düzenlemek – Vergi-Sosyal Sigorta & İş Müfettişleri
19. Hataları azaltmak ve gönüllü uyumu teşvik etmek için Sosyal Sigorta Mevzuatını sadeleştirmek
20. Mevsimlik çalışan işletmeler ve iş kollarında faaliyet gösteren işverenler için esnek ödeme sistemleri getirmek
21. Daha sert kanuni önlemler uygulamak için müfettiş sayısını arttırmak
22. Daha düşük maaş ödeyen işverenlere ve onların çalışanlarına maaşların az gösterilmesinden kaynaklanabilecek riskler hakkında uyarı göndermek ve durumlarını düzeltmeleri konusunda onları ikaz etmek – teftişlerle durumu takip etmek
23. Kayıtdışı işçi çalıştıran işverenler için idari cezaları arttırmak, bu suçu ilk defa işleyenler için cezayı azaltırken, ikinci kez ve mükerrer suç işleyenler için cezaları arttırmak
24. Sisteme uyumsuz olduğu tespit edilen işverenler için ayrıcalıkların/vergi imtiyazlarının/borç affı hakkının/lisansların kaybı için mevzuat hazırlamak
25. Çalışanların %50’sinden fazlasının kayıtdışı olduğu görülen şantiyelerin zorla kapatılması için mevzuat hazırlamak
26. Çalışanlarının %50’sinden fazlasının kayıtdışı olduğu görülen işverenler için, hapis cezası da dahil olmak üzere, ağır cezaların mevzuat kapsamına alınması
27. Sosyal sigorta müfettişleri için uzmanlaşmış muhasebe eğitiminin verilmesi
28. Yazılım şirketlerinin, Sosyal sigorta ve vergi tahsilatıyla ilgili ürünlerine, ‘sosyal sigorta kurumu tarafından onaylanmıştır‘ ibaresi yazılarak, işverenlerin bu ürünleri kullanmalarını teşvik etmek
29. Kayıtdışılığın/beyan edilmemiş ürünlerin, fabrika satış yerlerinin/taşeronların tespit edilmesi için işverenlerin web sitelerini izlemek
30. İşverenlerin internet sitesi adreslerinin, e-posta adreslerinin, cep telefonu numaralarının alınması ve işverenle bilgi notları, güncellemeler ve sosyal sigorta mevzuatındaki değişikliklerle ilgili olarak iletişime geçilmesi
HALKA ODAKLANMA
31.Ortak özgün belirleyicinin kullanılmaya başlanması – sosyal sigorta numarası – halka sağlanan kamu hizmetlerine erişim için kullanılan hizmet numarası ve kamu kurumları arasında doğru veri paylaşımının yapılmasına yardım etmek
32.Vergi sistemi üzerinden maliyetten belirli bir oranda indirim yapmak için belirli hizmetleri kullananlar yönelik vergi indirimi sağlamak
33.Maaşların beyan edilmemesi ve kayıt dışı istihdamın sosyal sonuçlarını işleyen yoğun eğitim kampanyaları düzenlemek
34.Ücretsiz telefon hattı ve interneti kullanarak, ödenmeyen sosyal sigorta primlerinin bildirilmesini teşvik etmek için vatandaşlara yönelik eğitim kampanyalarının düzenlenmesi
35.Satın alınan her ürün için fiş istemeyi teşvik etmek adına ‘Fiş isteyin’ kampanyaları yürütmek – bazı ülkelerde, bir piyango sistemi getirildi ve TV & radyodan ilan edilecek olan fatura numaralarının sahiplerine her hafta bir hediye verilmesi sistemi getirildi
36.Kuaförler, taksiler, konaklama & restoran gibi riskli hizmetler için elektronik ödeme zorunluluğu getirmek
37.Sosyal paydaşlar, işveren birlikleri, sendikalar vs. için konferanslar, seminerler ve eğitimler yapmak
38.Evde yaptırılan küçük işler için kayıtlı bir serbest meslek mensubu yahut kayıtlı bir işsiz çalıştıran kişiler için bir ‘makbuz’ sisteminin getirilmesi, bu makbuzla gelir idaresinden vergi iadesi veya hizmetin bedelinin bir kısmının geri ödenmesinin sağlanması
39.Sosyal Paydaşlar aracılığıyla, daha geniş kitlelere dağıtılmak üzere, çalışan haklarıyla ilgili, basit ifadelerle ve farklı dillerde yazılmış olan broşürlerin hazırlanması
40.Medya aracılığıyla kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda başarılı operasyonların gösterilmesi – sistem dışındaki uyumsuz işverenlerin isimlerinin ve uygulanan cezaların medyada gösterilmesi
Yukarıda toplam kırk maddeden oluşan kayıt dışılığı azaltma tedbirleri Avrupa Birliği ülkelerinde önemli ölçüde kayıt dışılığı azalttığı Kilit Uzmanı Geoff Fieldhouse azatlığı dile getirilmiştir.Yukarda ki maddeler dikkatlice okunduğunda zaten birçok maddenin hali hazırda ülkemiz de uygulandığı görülüyor.
İşveren, Müfettiş ve Halk odaklanmaları arasında en önemli olan halkın bu konuda ki duyarlılığıdır.
İşveren, Müfettiş ve Halk odaklanmaları arasında en önemli olan halkın bu konuda ki duyarlılığıdır.
